Giriş
Merhaba. Bu yazıyı, “Eşiniz sürekli küsen, uzaklaşıyor, şikâyet ediyor ve tüm bu tepkiler karşısında ne yapacağınızı bilemiyorsunuz” diyenler için kaleme alıyorum. Bilimsel çalışmaları referans alarak, “Sürekli küsen kocaya nasıl davranmalı?” sorusuna samimi ama araştırmalara dayalı bir merakla yaklaşacağız. Bu sayede hem duygusal yönü hem de bilimsel bakışı bir arada görebileceksiniz.
Sürekli küsen kocanın arkasındaki dinamikler
Eşiniz uzaklaşıyorsa, bu durum çoğu zaman sadece “sinirli biri” profilinden ibaret değildir. Araştırmalar, belirli tutum ve davranış kalıplarının ilişkinin genel tatmini üzerinde doğrudan etkisi olduğunu gösteriyor. Örneğin, bir eşin çatışma anında geri çekilmesi (withdrawal) ve diğer eşin ısrarcı olması (demand) biçiminde bir “talep–kaçınma” modeli oluşabiliyor. ([ResearchGate][1])
Ayrıca, bu geri çekilme tutumunun arkasında çoğu zaman güven (trust) eksikliği, bağlanma stili (attachment style) ve duygusal düzenleme (emotion regulation) zorlukları yer alıyor. Örneğin, kaçınmacı bağlanma stiline sahip kişiler çatışmadan sonra daha çok geri çekiliyor ve bunun hem kendi hem de eşlerinin ilişki tatmini üzerinde negatif etkisi olduğu bulunmuş. ([Frontiers][2])
Bir başka çalışma da, çiftlerin çatışma sonrası “uyuşma” (recovery) süreçlerinde, geri çekilen eşin duygusal olarak daha uzun müddet olumsuz duygular içinde kaldığını ve bunun çiftin yakınlığına zarar verdiğini gösteriyor. ([Sage Journals][3])
Bu yüzden eşinizin sürekli küsmesi, sadece “sinirli biri” olmasından çok, ilişki içinde oluşan kalıp ve dışavurumun bir işareti olabilir.
Nasıl davranmalı? Bilimsel öneriler
1. Geri çekilmenin ne anlama geldiğini anlamaya çalışın
Geri çekilme yalnızca bir “küsme” hali değil: bir çeşit iletişim biçimi, duygusal sistemin içinde kurulan bir sinyal olabilir. Eşiniz uzaklaşıyorsa, “Bu benimle konuşmak istemiyor” diyerek tepki vermek yerine, “Bu davranış aslında ne söylüyor olabilir?” diye düşünmek fayda sağlar. Bu tutum, sizin de daha esnek ve empatik yaklaşmanızı mümkün kılar.
2. Yumuşak başlangıç kullanın
Araştırmalar gösteriyor ki çatışma başlarken kullanılan tonu ve yöntemleri “yumuşatma” çiftler için önemli bir koruyucu faktör. Agresif, suçlayıcı bir tona başlamak yerine, “Ben bunu hissediyorum” diyerek başlamak işe yarayabilir. Özellikle geri çekilmeye yatkın bir eş varsa, daha az korkuyla ve savunmaya geçmeden ilerlemek ilişkide kırılmayı azaltır.
3. Kısa süreli ayrı alan tanıyın ama iletişimi koparmayın
Eşinizin küsmesi ya da geri çekilmesi durumunda “tamamen vazgeçmek” yerine, kısa bir zaman verip (örneğin birkaç saat veya bir gün) sonra nazik bir şekilde “şu konuda konuşabilir miyiz?” demek daha sağlıklı. Çünkü geri çekilme uzun süre devam ederse, çalışmalara göre hem sizin hem de onun “iyileşme” süresi uzuyor ve ilişkinin tatmini düşüyor. ([Sage Journals][3])
4. Bağlanma stilinizi ve eşinizin stilini göz önünde bulundurun
Eşiniz sürekli küsüyorsa, bu sizin ya da onun bağlanma stilinizle ilgili olabilir. Örneğin kaçınmacı bağlanma stiline sahip biri çatışmadan sonra daha çok geri çekiliyor. ([Frontiers][2]) Bu tür durumlarda, “Neden böyle hissediyor?” sorusunu birlikte konuşmak, kabullenmek ve birlikte alternatif yaklaşım geliştirmek önem kazanıyor.
5. Pozitif etkileşimleri artırın
Çatışmada yaşanan olumsuz etkileşimler ne kadar artarsa, tatmin düşüyor. Tersi şekilde, birlikte geçirilen kaliteli zamanlar, pozitif karşılaşmalar ilişkide dengeleyici etki yapabiliyor. Yani sürekli küsme döngüsünü kırmanın yolu sadece sorunu konuşmak değil, birlikte olumlu anlar yaratmak da olabilir.
Sık karşılaşılan tuzaklar
“Sessiz saygı” olarak görülen uzun süreli küsme, aslında ilişkinin iyileşmesini engelleyebilir.
“Ben susayım o gelsin” tarzı beklemek, uzun vadede resmin tamamını gözden kaçırabilir.
“Ne zaman sen hazırsan konuşuruz” demek yerine somut adımlar koymak (örneğin: “Bugün saat 20:00’de 10 dk konuşalım”) daha etkilidir.
“Konuşma yoksa her şey yolundadır” diyerek sorunu görmezden gelmek, ileride daha büyük kırılmalara sebep olabilir.
Tartışma için bazı sorular
Eşinizin küsme veya geri çekilme davranışı sürekli mi yoksa belirli durumlarda mı tetikleniyor? Böylece iç işleyişi birlikte keşfedebilirsiniz.
Bu davranışların altında “kendini ifade edememe”, “korku”, “reddedilme algısı” gibi duygular olabilir mi?
Siz bu tür durumlarda nasıl tepki veriyorsunuz: öfkeyle, yumuşakça, çekimserce? Bu tepkinin eşinizin davranışını tetiklemesi mümkün mü?
Pozitif etkileşimlerinizin sayısını artırabilir misiniz? Örneğin birlikte küçük bir yürüyüş yapmak, kahve içmek, konuşmadan sadece var olmak…
Gerekirse birlikte bir uzmana başvurup bu davranış kalıbını daha profesyonel bir şekilde çözebilir misiniz?
Sonuç
Eşinizin sürekli küsmesi, ilişkiyi tehdit eden bir “küsme döngüsü”ne işaret edebilir ancak çözülmez bir kader değildir. Bilimsel araştırmalar bize gösteriyor ki, geri çekilme ve talep etme döngüsünü kırmak için farkındalık, iletişim biçimi seçimi, bağlanma stiline dair anlayış ve pozitif etkileşimler kritik. Bu adımları nazikçe attığınızda, hem siz hem de eşiniz için ilişki içinde daha güvenli ve tatmin edici bir alan yaratabilirsiniz.
[1]: https://www.researchgate.net/profile/Anita-Vangelisti/publication/238115543_An_Individual_Difference_Explanation_of_Why_Married_Couples_Engage_in_the_DemandWithdraw_Pattern_of_Conflict/links/54ee09280cf2e55866f1d6d5/An-Individual-Difference-Explanation-of-Why-Married-Couples-Engage-in-the-Demand-Withdraw-Pattern-of-Conflict.pdf?utm_source=chatgpt.com “An individual difference explanation of why married couples engage in …”
[2]: https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2021.794942/pdf?utm_source=chatgpt.com “Avoidant Attachment, Withdrawal-Aggression Conflict Pattern, and …”
[3]: https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0265407517737387?utm_source=chatgpt.com “Withdrawal, attachment security, and recovery from conflict in couple …”